Laktoz İntoleransı ve Süt Alerjisi

Önceleri hiç dikkat etmediğimiz, muhtemelen de bileninin çok az olduğu bir konu bu… Laktoz intoleransı ve süt alerjileri.

Gün geçtikçe marketlerde gördüğümüz süt çeşitleri artıp değiştikçe bu konuya göz atmak istedim… Peki hangi sütü içmeliyiz?

Eski zamanlardaki sokakta satılan günlük süt bizi terk edeli çok oldu. Önce cam şişeler yerlerini kutulara bıraktı, sonra da süt çeşitleri arttı… Laktozsuz süt diye bir şeyin varlığını hayal edemezken, şimdi raflarda hayvansal kökenli olmayan bir çok süt imkanı bulmanız mümkün. Neler var? Soya sütü, pirinç sütü, çoğumuzun favorisi olan: Badem sütü… Buğday, yulaf sütü, kenevirden bile süt yapılıyormuş diye duydum… Yalan değil.

Neden birden bu kadar alternatif süt seçenekleri girdi hayatımıza peki?

En başlıca nedenlerinden birisi bazılarımızın laktoza toleransı olmamasından, buna laktoz intoleransı deniyor. E tabi, bu kişiler ne yapsın? Laktozsuz süt içmeleri gerek. Bir başka sebep ise süt alerjisi. Bu kişiler süt içemedikleri gibi, işlenmiş süt ürünü bile tüketemezler. O zaman onların da bitkilerden üretilen süt tercih etmeleri gerekecek.

Laktoz intoleransı ve süt alerjisi bilinci arttıkça, raflarda belirgin bir süt artışı oldu haliyle. Artık sadece normal ve light süt yok…

Süt, hala hayatımızda besin değeri en yüksek besinlerden… O yüzden bu sıkıntıları yaşayan insanların da tüketmesi gereken bir şey haliyle. Hem doğal hem de laktozdan arındırılmış inek sütü beslenme uzmanlarına göre çok sağlıklı mesela. İnek sütü tam bir kalsiyum deposu olması ile beraber D vitamini yönünden de çok zengin. İçinde bol bol protein bulunuyor. Kısaca sütten asla vazgeçmeden, en sağlıklı sizin için nasıl ise o şekilde tüketiniz.

Laktoz İntoleransı

Detaya inersek laktoz intoleransı tam olarak ne demek oluyor diyorsanız: Laktaz vücudumuzda süt şekeri laktozu sindiren enzimdir. Vücutta yeterince laktaz üretilemiyorsa, bedenimiz için içilen sütü hazmetmek çok zordur, adeta bir kabus gibidir… Sindirim sitemimizde işlenemeyen laktoz mide bulantısı ve mide sorunlarına yol açar. Midemizde şişme ve gaz oluşumu görülür. Bu basit gibi görülen fakat hayli acılı olan sürece laktoz intoleransı denir.

Düzeyleri kişiden kişiye değişen laktoz intoleransında, mesela bazıları günde 1 bardak süt içebilirken, bazıları süt görmeyi bile kaldıramaz. Vücudumuzdaki laktaz üretimi aslında birbirimizden çok farklı, bazılarımızda az üretim olurken, bazılarımızda daha fazla olabiliyor.

Bir başka önemli detay daha vücudumuzdaki laktaz üretiminin yaşımız ilerledikçe azalması… Çocukken lıkır lıkır süt içen birisi büyüdüğünde laktoz intoleransı yaşayabiliyor.

Önleyebilir miyiz peki bu laktaz üretimini? Yani aslında bu laktaz üretimi fazlası ile kişisel bir özelliğimiz. Bu durumda bi nevi içtiğimiz süt miktarına dikkat edersek, çok da sorun kalmıyor… Doğal süt değilse içtiğiniz, çok fazlasının zarar olduğunu düşünüp, içmeyebilirsiniz ya da süt yanında bir şeyler yemenin laktoz toleransı belirtilerini azalttığını okumuştum bir yerde… Yine de siz marketlerde laktozdan arındırılmış sütlere çevirin derim artık başınızı.. Hem daha sağlıklı, hem de tat açısından çok büyük farklar yok…

Süt Alerjisi

Bu arkadaşımız, sıkça laktoz intoleransı ile karıştırılmaktadır… Şöyle basit bir farkla açıklayacak olursam: Laktoz intoleransı sindirim sisteminde laktozun sindirilememesi ile ilişkiliyken, süt alerjisi bağışıklık sistemimizle alakalı. Süt alerjisinin belirtileri, laktoz intoleransı ile benzediği için sıkça karıştırılması normaldir aslında. Ciltte kabartı, kaşıntı… Vücutta gaz, burun akması, nefes almakta sıkıntı… Başlıca belirtiler arasındadır.

Süt alerjisinin bir hayli tehlikeli olduğunu unutmayın. Eğer süt alerjiniz olduğunu düşünüyorsanız, hemen bir uzmana başvurmanızda fayda var. Alerji testi yaptırıp, yardım almaya başlayabilirsiniz.

Bitkisel süt yararlı bir şey midir sahiden?

Süt sevmeyeninden, laktoz intoleransı olanına kadar herkes için güvenli bir seçenek olacaktır bitkisel süt. Vejeteryanlar da bitkisel sütü tercih ediyor mesela.

“Yeni başlayanlar için sütsüz yaşam” kitabının yazarı Suzanne Havala Hobbs, soya, badem ve pirinç sütünü şöyle anlatmış: “Sütsüz sütler tat ve kıvam yönünden farklı. Soya sütü inek sütünden daha kıvamlı. Pirinç sütü daha narin ve ince. Rengi beyaz. Oysa soya ve badem sütü hafif bej olur. İçerken badem tadı alabilirsiniz.”

Ama bence günün sonunda yine en sağlıklısı doğal inek sütüne en yakın seçenek olan laktozu giderilmiş inek sütü… Proteini de vitamini de en bol süt bu. Ama gerçekten süt sevmiyorsanız, vitamin takviyeli bitkisel sütleri seçmenizi öneririm. Böylece vücudunuzda kalsiyum ve D vitamini yönünden açıklık varsa, bunlar giderilir. Uzmanlar inek sütünden kaçınan vejeteryanlara B12 vitamin takviyeli bitkisel sütler öneriyor. B12 kırmızı kan hücresi yapımı için gerekli. B12 peynirde, yumurtada, ette bolca var ama vejetaryenler hayvansal besinlerden uzak duruyor. Uzmanlar en iyi bitkisel sütün inek sütüne en yakın olan soya sütünün olduğunu söylüyor bu arada.

Ben bir de sizin için hangi sütte ne kadar protein olduğunu araştırdım:

  • İnek sütünden başlayacak olursak, bir bardak inek sütünde yaklaşık 8 gr. protein varmış…
  • Soya sütü için bu miktar 5–10 gr. arasında değişiyor.
  • Bir bardak badem sütü 1 gram protein içeriyor.
  • Pirinç sütü uçacak kadar hafif: Bardak başına protein miktarı yalnıza 0.28–1 gr.

Bu tabloya bakınca soya sütünün en avantajlı süt olduğunu görebiliriz. Çünkü protein içeriği en az inek sütünün protein içeriği gibi kusursuz ve eksiksiz. İnsan bedeninde kendiliğinden üretilmeyen, dışarıdan takviyesi şart aminoasitlerin tamamı soya sütünde var. Bunlar aslında hayvani bileşen ama nedense istisnai bir şekilde soyanın içinde doğal olarak bulunuyorlar. Soya bu durumda inek sütüne en iyi alternatifi oluşturuyor.

Peki ya kolesterol?

Tam, yarım yağlı veya az yağlı inek sütü doymuş yağlar ve kolesterol bulunmaktadır. Yağdan kaçınmak önceliğiniz ise yağ içeriği arındırılmış sütleri tercih edebilirsiniz. Özellikle soya, badem ve pirinç sütü kolesterol içermeyen başlıca bitkisel sütlerdir…